Νομοθετικό πλαίσιο της ΥΔΕ — αναλυτικό και επικαιροποιημένο

1. Βασική νομική αφετηρία

Η Υπεύθυνη Δήλωση Εγκαταστάτη (ΥΔΕ) έχει θεσμική βάση στον Ν. 4483/1965 (περί κατάργησης του υποχρεωτικού κρατικού ελέγχου των εσωτερικών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων) και από εκεί προέρχονται οι κύριες ρυθμίσεις για την υποβολή και τη χρήση της ΥΔΕ. 

2. Εξέλιξη κανονιστικών αποφάσεων (χρονολόγιο)

1. Υ.Α. Φ.7.5/1816/88/2004 (ΦΕΚ Β’ 470/5.3.2004)
   — Αντικατάσταση του ισχύοντος «Κανονισμού Εσωτερικών Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων (Κ.Ε.Η.Ε.)» με το πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384 και σχετικές διατάξεις. (Αυτή η Υ.Α. αποτέλεσε το κύριο πλαίσιο εφαρμογής για τις ΕΗΕ μέχρι τη μεταγενέστερη αντικατάσταση/ενσωμάτωση της σειράς προτύπων HD/60364). Ελληνική Νεολαία

2. Τροποποίηση – Υ.Α. Φ.50/οικ.13286/1152/2010 (ΦΕΚ Β’ 1932/14.12.2010)
   — Τροποποίησε/συμπλήρωσε την ως άνω Υ.Α. του 2004 (ΕΛΟΤ HD 384) και περιέλαβε σχετικές προσαρμογές/συμπληρώσεις.

3. Υ.Α. 101195/2021 (ΦΕΚ Β’ 4654/08.10.2021) — «Γενικές και Ειδικές Απαιτήσεις για τις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις»
   — Καθιερώνει εκτενές νέο κανονιστικό πλαίσιο, ορίζει το πεδίο εφαρμογής, τις απαιτήσεις ασφάλειας, και την έννοια του ελέγχου (αρχικοί, τακτικοί, έκτακτοι έλεγχοι). Εισάγει ρητά την αναφορά στο ΕΛΟΤ 60364 (ως το εναρμονισμένο πρότυπο, ΕΛΟΤ 60364:2020 «όπως εκάστοτε ισχύει»). Επίσης περιέχει μεταβατικές διατάξεις για την κατάργηση παλαιότερων ρυθμίσεων.

4. Υ.Α. 17773/2023 (ΦΕΚ Β’ 1188/03.03.2023) — τροποποίηση της 101195/2021
   — Τροποποίησε επιμέρους άρθρα της 101195/2021 (μεταξύ άλλων τα άρθρα που ρυθμίζουν το Πρωτόκολλο Ελέγχου και τις μεταβατικές προθεσμίες) και αναθεώρησε/παρέτεινε το μεταβατικό πλαίσιο εφαρμογής των διατάξεων της Υ.Α. του 2004 (HD 384) ως προσωρινά εφαρμόσιμων μέχρι συγκεκριμένων ημερομηνιών. Ελληνική Νεολαία

3. Μεταβατικό καθεστώς — σημαντικές ημερομηνίες (σύντομη εξήγηση)

• Η Υ.Α. 101195/2021 όριζε μεταβατική περίοδο (αρχικά 18 μήνες από την έναρξη ισχύος της) για την πλήρη κατάργηση των διατάξεων της Υ.Α. του 2004 (με συνέπεια κατάργηση ορισμένων άρθρων μετά 18 μήνες).

• Η Υ.Α. 17773/2023 τροποποίησε τα σχετικά άρθρα και όρισε ότι ορισμένες διατάξεις της Υ.Α. του 2004 μπορούν να εξακολουθήσουν να εφαρμόζονται μέχρι 31.12.2023, ενώ η οριστική κατάργηση των εν λόγω διατάξεων ορίστηκε για 01.01.2024 (όπως διατυπώνεται στην τροποποίηση). Συνεπώς, για πρακτικά/νομικά ζητήματα σε μεταβατική περίοδο, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η τροποποίηση του 2023. 

4. Τι σημαίνουν όλα αυτά στην πράξη για ηλεκτρολόγους & μηχανικούς

• Πρότυπα: Η 101195/2021 αναφέρεται ρητά στο ΕΛΟΤ 60364 (ως το αναφερόμενο πρότυπο — «ΕΛΟΤ 60364:2020, όπως εκάστοτε ισχύει»). Οι έλεγχοι και οι τεχνικές επιλογές πρέπει να τεκμηριώνονται βάσει του ΕΛΟΤ 60364 ή ισοδύναμων προτύπων. Ελληνική Νομοθεσία 

• Έλεγχοι που απαιτούνται (όπως περιγράφονται στο νόμο/Υ.Α.): διενέργεια αρχικού ελέγχου, τακτικών επανελέγχων και έκτακτων ελέγχων, με σύνταξη Πρωτοκόλλου Ελέγχου και έκδοση ΥΔΕ από τον έχοντα το νόμιμο δικαίωμα. Η ΥΔΕ πρέπει να συνοδεύεται από την τεκμηρίωση/πρωτόκολλα των μετρήσεων. Ελληνική Νομοθεσία
  Συγκεκριμένα, οι πρακτικές δοκιμές/μετρήσεις που τεκμηριώνονται στο Πρωτόκολλο περιλαμβάνουν (ενδεικτικά): οπτικό έλεγχο, μέτρηση αντίστασης μόνωσης, μέτρηση αντίστασης γείωσης, έλεγχο λειτουργίας/διακοπής και χρόνων λειτουργίας διατάξεων διαφορικού ρεύματος (RCD), έλεγχο συνέχειας αγωγών προστασίας κ.ά. (όλα αυτά περιλαμβάνονται/αναφέρονται στο παράρτημα του Πρωτοκόλλου και στην Υ.Α.). Ελληνική νομοθεσία

• Υποβολή / τήρηση στοιχείων: Η ΥΔΕ και η συνοδευτική τεκμηρίωση υποβάλλονται/καταχωρίζονται στο «Ενιαίο Μητρώο Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων» (όπως ορίζεται στην Υ.Α. και στο σχετικό νομοθετικό πλαίσιο). Ο Διαχειριστής (π.χ. ΔΕΔΔΗΕ) μπορεί να αρνηθεί/αναστείλει ηλεκτροδότηση εάν δεν υπάρχει νόμιμη ΥΔΕ. Ελληνική Νομοθεσία

• Πρακτικός κανόνας ευθύνης: Ο συντάκτης της ΥΔΕ (ηλεκτρολόγος/μηχανικός με νόμιμο δικαίωμα υπογραφής) δεν πρέπει να υπογράφει ΥΔΕ όταν η εγκατάσταση δεν κρίνεται ασφαλής — τα αποτελέσματα και οι παρατηρήσεις πρέπει να τεκμηριώνονται στο Πρωτόκολλο Ελέγχου. Η Υ.Α. προβλέπει ρητά την ευθύνη και την τεκμηρίωση. Ελληνική Νομοθεσία

5. Σημεία για έλεγχο πριν την έκδοση ΥΔΕ (υπόδειξη προς επαγγελματίες)

• Επαλήθευση συμμόρφωσης με ΕΛΟΤ 60364 (ή ισοδύναμο πρότυπο) και αποτύπωση της έκδοσης/χρονολογίας πρότυπου στο πρωτόκολλο. Ελληνική Νεολαία

• Πλήρες Πρωτόκολλο Ελέγχου: οπτικός έλεγχος, μετρήσεις μόνωσης, γείωσης, RCD, συνέχειας αγωγών προστασίας, λειτουργικότητας πίνακα, πολικότητας, κ.λπ. (καταγεγραμμένα αποτελέσματα). Ελληνική Νεολαία+1

• Έλεγχος μεταβατικών διατάξεων: σε μεταβατικές περιόδους/παραθύρια εφαρμογής (π.χ. 2021→2023/2024) να ελέγχεται ποιες διατάξεις παλαιότερων Υ.Α. μπορούν να εφαρμοσθούν και πώς αυτό επηρεάζει τα πρωτόκολλα/διαδικασίες. Ελληνική Νεολαία+1

6. Συμπέρασμα — πρακτική σύσταση

• Το ισχύον πλαίσιο σήμερα (όπως έχει εξελιχθεί έως και την τροποποίηση του 2023) μεταφέρει την τεχνική αναφορά στο ΕΛΟΤ 60364 και απαιτεί σαφή τεκμηρίωση ελέγχων με Πρωτόκολλο και καταχώριση στη σχετική βάση/μητρώο. Ελληνική Νεολαία+1